Adolygiad
Brigyn2: Barn - 'Caws neu naws'
CATRIN
DAFYDD sy'n trafod y band poblogaidd Brigyn,
band sy'n datblygu genre newydd o gerddoriaeth
yn y sin Gymraeg.
Pur
anaml yng Nghymru mae band gweddol gyffredin
yn adfywio, yn cael gwared ar aelodau ac yn
poblogeiddio. Dyna sydd wedi digwydd yn achos
y band Brigyn. Dau frawd, Ynyr ac Eurig, yw
aelodau Brigyn ond roedden nhw ac eraill yn
aelodau o'r band hynod gyffredin ac ychydig
yn 'depressing', Epitaff. Roedd Jonsi'n eu chwarae
nhw lot gormod. Beth bynnag, mae'r enw’n
dweud y cyfan.
Ond,
o'r gwaith coed, wedi cyfnod o dawelwch daeth
Brigyn. Bu'r bechgyn yn ffodus iawn i gael eu
mabwysiadu gan Radio Cymru a'u hyrwyddo fel
gobaith mawr y ganrif. Yn sydyn, roedden nhw'n
perfformio mewn cyngherddau 'glossy' radio gyda
Meinir Gwilym a'i thebyg. Yn yr ystyr hynny,
maen' nhw wedi hod yn lwcus, gyda nifer yn y
sin roc yn ei weld e'n gyfleus iawn eu bod nhw
wedi cael cynnig y cyngherddau mawrion ym mhafiliwn
Corwen ac ati, ac ati. Yn y pen draw, dim ond
gwneud eu 'job' nhw'n anos wnaeth y gefnogaeth
gan Radio Cymru, am y bu'n rhaid i Brigyn brofi
eu bod nhw'n ddigon da i haeddu'r holl heip.
Buan iawn y pasiwyd y prawf gyda degau o bobl
yn danfon negeseuon testun i raglen Owain a
Dylan yn gofyn am ganeuon Brigyn bob dydd. Roedden
nhw wedi llwyddo i apelio at wrandawyr Radio
Cymru, wedi llwyddo ymhell cyn hynny i dicio
blwch cynhyrchwyr yr orsaf ac roedden nhw hefyd
- och a gwae - yn fechgyn neis!
Ac
er gwaetha'r stori gawslyd a arweiniodd at eu
llwyddiant, mae Brigyn yn fand sy'n esblygu'n
gerddorol o albwm i albwm. Gyda lansiad eu hail
gryno-ddisg, Brigyn 2, mae'r brodyr wedi penderfynu
canolbwyntio'n fwy ar gynhyrchiad y gwaith,
gan gyfansoddi cerddoriaeth offerynnol yn ogystal
a chaneuon lleisiol. Fe lansion nhw Brigyn 2
mewn coeden yn Llanymddyfri ac maen' nhw wrthi'n
chwarae yn San Ffransisco wrth i mi deipio.
Maen' nhw'n fand sydd ar dan o ran syniadau
cynhyrchu, hyrwyddo, marchnata a chyfansoddi
ar hyn o bryd.
O
wrando ar eu cerddoriaeth offerynnol a lleisiol,
mae'n ymddangos yn gwbl amlwg bod y band wedi
eu dylanwadu gan fandiau fel Royksopp. Mae caneuon
oddi ar eu halbwm cynta' hefyd yn ymdebygu i'r
arddull hon. Y caneuon mwyaf trawiadol ar yr
albwm cyntaf hwnnw yw'r caneuon offerynnol,
'Sonar' ac 'Abacus'. Mae'r caneuon hyn yn ymdebygu
i arddull Brian Eno o Roxy Music gynt, y gwr
a ddyfeisiodd y genre 'ambient music'. Mae'n
wir i ddweud bod ambell wleidydd yng Nghymru
wedi son y byddai cerddoriaeth Brigyn yn wych
fel cerddoriaeth gefndirol mewn cynadleddau.
Byddai'r gerddoriaeth yn gallu dylanwadu ar
naws digwyddiad heb yn wybod bron iawn i'r gynulleidfa.
Cerddoriaeth 'ambient' yw cerddoriaeth o'r fath.
Fe'i galwyd gan Brian Eno ei hun yn 'gerddoriaeth
a fyddai'n gorchuddio'r gwrandawr heb dynnu
sylw ato'i hun'. Mae hyn yn gweddu i'r dim fel
disgrifiad o gerddoriaeth offerynnol Brigyn.
Wrth gwrs, wedi dweud hynny, mae nifer o hits
gweddol gawslyd ac alawon sy'n cydio ar ddau
albwm Brigyn hefyd. Caneuon fel 'Lleisiau yn
y gwynt' sydd wedi ei chwarae hyd syrffed ar
Radio Cymru. Ceir deuawd lleisiol hudol ar yr
ail albwm. Fflur Dafydd yw'r gantores wadd,
ac mae hi'n canu 'Hwyl Fawr, ffarwel' gydag
Ynyr. Can sy'n ymdebygu i arddull caneuon Meic
Stevens. Can neith i chi grio, falle.
Nid
sarhad ar gerddoriaeth 'Brigyn' yw cymharu eu
caneuon a'r genre 'ambient music'. Nid cerddoriaeth
ddiflas yw 'ambient music' o anghenraid er y
gall rhai agweddau ohoni fod yn ddiflas wrth
reswm. Mae'r grefft o gyfansoddi cerddoriaeth
sy'n cogio nad yw yno, ond sy'n treiddio i dy
ben, yn grefft unigryw. Wrth gwrs, mae'r offer
cyfrifiadurol diweddara' yn gymorth wrth greu
naws ond mae'n rhaid gosod y gwaith a'i blethu
heb or-wneud hynny. Yn fwy na hyn, dydy'r ffaith
fod y gerddoriaeth yn gallu cael ei hanwybyddu
ddim yn meddwl na fedr gwrandawr wrando a chanolbwyntio
arni hefyd.
Byddai'n ddiddorol iawn clywed albym cyfan o
gerddoriaeth sy'n dilyn y genre 'ambient'. Oblegid,
ar hyn o bryd, mae Brigyn ar groesffordd. Pe
baen' nhw'n dewis parhau i gyfansoddi yn genre
cerddoriaeth 'ambient' a cherddoriaeth electronig
fe fydden nhw'n perthyn draddodiad diddorol.
Ymhlith
albyms mwyaf dylanwadol Brian Eno roedd Another
Green World (1975) ac Anibient 1/Music for Airports
(1978). Cerddoriaeth oedd yn haniaethol, yn
torri tir newydd ac yn herio'r drefn gerddorol
arferol. Gweithiodd am flynyddoedd gyda chydweithwyr
oedd o'r un brethyn ag e. Pobl fel Harold Budd
a Robert Fripp. Er i gerddoriaeth 'ambient'
gael ei chysylltu mewn un ystyr gydag 'elevator
music' a gyda 'Muzak' gellir ei chyffelybu yn
llawer tecach â cherddoriaeth a allai
greu naws, a allai godi hwyl a rheoli tymer.
Nid yw'n annhebyg i gerddoriaeth neu drac sain
i ffilm.
Nid
sarhad oedd disgrifio darnau cerddorol yn toddi
i'r cefndir i Eno ond arwydd o lwyddiant. Codwyd
nifer o gwestiynau diddorol o ganlyniad i'r
safbwynt hwn. Pam fod yn rhaid i gerddoriaeth
dda dynnu sylw ati'i hun beth bynnag? Oes raid
i bopeth sy'n dda apelio at yr hunan ymwybodol?
Yn fwy na hyn, pan greuwyd cerddoriaeth electronig
gyda syntheseisers fel hyn am y tro cyntaf,
doedd Eno ddim am honni ei fod yn torri tir
newydd. Yn ei farn ef, dim ond ailgydio mewn
genre o gerddoriaeth oedd e. Genre oedd wedi
bodoli ers peth amser.
Yn
ôl Eno, roedd yn dilyn y cyfansoddwr clasurol
Satie ac eraill, cerddoriaeth enwog o'r ugeinfed
ganrif a darnau fel yn 'Gymnopedies' yn arbennig.
Yn ôl Eno, mae yna doreth o ddarnau clasurol
tebyg nad ydynt yn ymhonnus nac yn denu sylw.
Darnau sy'n creu naws mewn ffordd breifat, darnau
cerddorol sy'n apelio at yr isymwybod, at y
glust fewnol. Cerddoriaeth nad yw'n tarfu ar
fywyd bob dydd ond sy'n mwynhau profiadau. Wrth
wrando ar gerddoriaeth Mozart, ac astudio ei
effaith ar ddisgyblion sy'n cam fihafio yn yr
ysgol, gellir deall sut y gall cerddoriaeth
gad effaith gadarnhaol.
O
chwarae cerddoriaeth Mozart yn dawel yn yr ystafell
ddosbarth mae pobl yn tawelu er nad ydynt o
anghenraid yn ymwybodol o'r gerddoriaeth. Mae
modd gwrando ar gerddoriaeth offerynnol Brigyn
yn yr un modd. Mae elfennau o gerddoriaeth Brigyn
yn dilyn traddodiad Erik Satie a Mozart felly.
Mae'n
debyg mai'r her i Brigyn nawr yw dewis pa drywydd
yw'r gorau ganddyn nhw. Parhau i gyfansoddi
hits cerddorol sy'n addas ar gyfer y radio ynteu
arbrofi ac esblygu eu talent i greu cerddoriaeth
'ambient'. Byddan nhw'n cael llawer mwy o sylw
wrth gyfansoddi caneuon cawslyd at ddefnydd
radio. Bydd yn ddiddorol iawn clywed y trydydd
albwm. O siarad â brodyr Brigyn, mae'n
gwbl amlwg eu bod nhw'n awyddus i arbrofi a
marchnata mewn ffyrdd gwreiddiol. Gobeithio
nad y marchnata a'r hyrwyddo yn unig fydd yn
esblygu erbyn dyfodiad yr albwm nesaf.
Catrin Dafydd, Barn
Rhagfyr/Ionawr 2005/6
«
nôl i 'adolygiadau'
|